Pastor W. Boerkamp O.Carm. pr. van Zuid West Salland
Wij bevinden ons in “Het Jaar van het Geloof “ 2012
Vanaf
het Heilig Jubileumjaar in de
Rooms Katholieke Kerk vanuit
Rome, Millenniumjaar 2000,
zitten de gastenverblijven van
de kloosters in Nederland - die
er nu nog zijn - overvol.
Men schat dat er over het
algemeen in ons land momenteel
wel een paar miljoen
betrekkelijk jonge mensen,
alleenstaanden, zoekende zijn.
Zij vragen zich af welke
levensbeschouwing en leefvorm
bij ieder van hen persoonlijk
past, want het is tegenwoordig
allemaal maatwerk. Zij komen
vaak uit de eerste twee
generaties na het revolutiejaar
1968; het zijn zij die het
gevoel hebben dat ze in alles
zelf moeten kiezen. Dat valt
niet mee, vooral als je dat niet
van huis uit hebt meegekregen.
Ze zijn meestal hooggeschoold,
maar wat religie en
spiritualiteit in het algemeen
betreft staan ze vaak nog
sprakeloos en voelen ze zich in
kinderschoenen staan. We
schatten dat veel van die
zoekers nu globaal genomen
tussen twintig en zestig jaar of
ouder zijn.
Er zijn veel spiritueel zwervende en zwevende zoekers
In die
grote groep bevinden zich ook
een paar honderdduizend mensen,
die religieus,
spiritueel-mystiek of kerkelijk
zoekende zijn. Daarbinnen zijn
ook veel zo genaamde ‘zwevende
gelovigen', net zoals er in de
politiek veel zevende kiezers
zijn. Dat verschijnsel zien we
vaak terug in een overgangstijd,
zoals de onze duidelijk is, maar
ook die van Geert Grote
(+-1400).
Vervolgens treft men hiertussen
ook enige nieuwe katholieken aan
als ‘beginnelingen’ in het
geloven en ‘herintreders’, die
de kerkelijk praktijk weer
oppakken. Tenslotte vindt men in
die zwevende groep mensen die
afkomstig zijn van andere
godsdiensten en van andere
kerken, kerkelijke
gemeenschappen en sekten. Om nog
maar te zwijgen over mensen
vanuit het parapsychologische
circuit en vanuit het
New-Age-gebeuren, waarvan
bisschop Jos Punt van Haarlem
zelf moedig in het openbaar
getuigt.
De nieuwe kerkelijke bewegingen van ‘leken en semi-religieuzen’ in de R.K. Kerk
Sinds
het Tweede Vaticaanse Concilie
(1962-1965) zijn er ook
zogeheten semi-religieuzen.
Dit lijkt ook op de tijd van
Geert Grote met zijn nieuwe
beweging van de Moderne Devotie
in een kerk die toen aan het
einde van de middeleeuwen (rond
1400) in een nog veel grotere
crisis zat dan nu.
Semi-religieuzen van nu zijn
gelovigen die persoonlijk
geïnteresseerd zijn in een van
die meer dan veertig nieuwe
katholieke bewegingen binnen de
R.K. Kerk sinds het Concilie.
Het
www.neo-catechumenaat.nl
is daar een van, een die je kunt
benaderen om een gedoopte en
gevormde katholiek te worden.
Vooral als je het in de gewone
parochie niet kunt vinden of
meer persoonlijke eisen stelt
aan dat gebeuren.
Ook de
www.karmelbeweging.nl
in Nederland, opgericht in 1994
in Boxmeer – goedgekeurd door de
Nederlandse bisschoppen -- heeft
een enigszins ander karakter,
maar is ook een nieuwe loot aan
de oude stam van de
Karmelbeweging. Zo zijn er ook
meerdere oude ordes die nu een
nieuwe loot krijgen.
Serieus zoekende jongeren zijn
nu heel erg geïnteresseerd in
oude kloosterregels en vormen
van leven met hun dagorde. In de
studie van de theologie moet je
tegenwoordig ook de voornaamste
leefvormen bestuderen, die van
Augustinus, Benedictus,
Franciscus en de Karmelbeweging.
De Nieuwe Beweging van Geert
Grote vanuit Deventer komt ook
niet zo maar uit de lucht
vallen. Zij legt weer een heel
eigen accent van
verinnerlijking, nieuwe
innerlijkheid, en
maatschappelijke betrokkenheid.
Na de reformatie van de
zestiende eeuw staat zij zelfs
enigszins model voor het vervolg
van religieus leven in de kerk
in de vorm van actieve
religieuzen. Dit model heeft
zelfs geïnspireerd tot het
vormen van weer nieuwe
congregaties.
Met de Karmelbeweging zijn we in
Deventer al meer dan zestig jaar
vertrouwd via het Geert Grote
Centrum naast het toenmalige
Karmelklooster aan de
Boerhaavelaan. Deze
Karmelbeweging is net 800 jaar;
ze is afkomstig van en genoemd
naar de berg Karmel bij Haifa in
Israel. Zij is een van de oudste
‘leken-bewegingen’ net als die
van Geert Grote ook een beweging
van leken is.
Juist achter de IJssel,
Over-IJssel, is men vooral in
Twente na 1945 zeer vertrouwd
met de Karmelbeweging via de
vele Karmelkloosters en de
middelbare scholen van de
Stichting Karmel-college. Daar
zitten nu de kleinkinderen van
veel babyboomers, voor wie al
die vervolgscholen na de oorlog
gebouwd zijn. Dat gebeurde op
uitdrukkelijke vraag van het
bisdom Utrecht, omdat de
Karmelbeweging destijds toch al
honderd jaar in het Twentse
Zenderen en in Oldenzaal zat.
Ontvangen is de kern van de religieuze bronnen van gastvrijheid in het kloosterpastoraat
Zo heet
een recent uitgekomen boek over
het kloosterpastoraat van het
Centrum voor
Parochiespiritualiteit in
Nijmegen; uitg. Valkhof Pers.
Als het over gastvrijheid gaat,
is niemand ofwel gast ofwel
gastheer of gastvrouw. Wij zijn
het allebei, levenslang, in
steeds wisselende rolpatronen.
Wezenlijk voor gastvrijheid is
elkaar ontvangen. In de ervaring
van dit ontvangen in
wederkerigheid raken wij aan de
bron van onze gastvrijheid: God.
God kan op drie manieren
verschijnen:
- in de gast die aanklopt,
- in de gastvrijheid die ervaren wordt en
- in de gastheer of -vrouw.
De
overvloeiende bron van God
stroomt tegelijk uit in talloze
bewegingen van wederzijdse
gastvrijheid. Gastvrijheid
verbindt reguliere en seculiere
christenen, kloosterlingen en
leken met elkaar. Zo komt
gastvrijheid als kernwaarde van
het leven in beeld.
“Meester, waar woont U?” Dat
vragen de eerste twee leerlingen
aan Jezus.”Kom en zie”, zegt
Jezus in het evangelie van
Johannes (Hst.1,35-42) bij de
roeping van de eerste twee
leerlingen, Andreas die op zijn
beurt weer Simon roept.
Jezus durft in de keuken van
zijn eigen geestelijk leven te
laten kijken; hij laat zien dat
Hij bij en in God woont als zijn
'hangplek'. De leerlingen worden
in hun ziel geraakt; ze blijven
de hele dag bij hem, zo boeiend
is hij.
Wie van ons durft dat vandaag de
dag nog als ouder of vriend,
zoals oma en opa het nog wel
durfden? Wij kunnen niet
aanvaarden dat 'het zout
smakeloos wordt' en men 'het
licht verborgen houdt', zoals
het Evangelie zegt. Roeping
gebeurt heel concreet via het
weefsel van “twee of drie in
mijn naam bijeen”, zoals Jezus
zegt. Dat is het kleinste
weefsel van waaruit het
kerkgebeuren plaats vindt. God
'bestaat' niet zoals een tafel
of stoel bestaat, want Hij is
van een heel andere zijnsorde.
God is een gebeuren dat
voorbeeld plaatsvindt in een
gastvrij geloofsgesprek, waar
Hij in het woord tegenwoordig
is.
Nieuwe “Open Kloosterdag” op zondag 24 juni in het Jaar van het geloof 2012
Maar
liefst 50.000 zoekers en
bezoekers kwamen af op de eerste
Open Kloosterdag in Nederland.
Ook in dit jaar 2012 is er weer
een Open Kloosterdag. Men heeft
gekozen voor de datum waarop
Johannes de Doper centraal
staat: 24 juni 2012.
Ontvangen is ook de kern bij
kennismaking, ontmoeting,
vorming en bij de opbouw van de
gemeenschap. Ontvangen bepaalt
ook het eigen charisma en de
identiteit van de
Karmelbeweging, waarin
spiritualiteit en mystiek de
bron zijn.
Ontvangen gebeurt op de eerste
plaats tijdens de geestelijke
lezing uit de bijbel, waaruit
wij Gods Woord ontvangen. Dit
gebeurt als wij samen in een
open groep 'rond de Schrift'
zitten, lezen, vieren en beleven
en leven wat er op ons af komt
en als we daar samen vorm aan
geven in de liturgie. De
brochure Rond de Schrift gaat
daar over; deze is als digitale
gastvrijheid beschikbaar op de
site
www.nederlandscarmelitaansinstituut.nl.
Ook een preek van de week is
voortaan als spirituele
overweging vanaf dinsdags elke
week beschikbaar op
www.karmel.nl.
- Wie meer wil, kan zich alleen of samen in een open groep verdiepen in 'de mystieke ruimte van de Karmelbeweging als leefvorm', een boek van de uitgeverij Carmelitana te Gent.
- Wie zich nog meer wil verdiepen, kan meedoen aan een Speling-groep of aan een studiegroep rondom het eerste Nederlands Handboek: Spiritualiteit, vormen, grondslagen, methoden, uitgegeven door Kok-Carmelitana.
Meester, wat moet ik doen om bij de bron van mijn leven te komen?
Daarbij kunnen wij op de eerste plaats denken aan Etty Hillesum uit Deventer in haar Dagboek van onder de oorlog, 1941 - 1943, dat heet: "Het verstoorde leven, dagboeken en brieven van een 27-jarige Joodse vrouw", naar wie onze nieuwe geïntegreerde middelbare Karmel-school in Deventer voortaan is genoemd.
Enkele citaten daaruit geven de sfeer aan:
“Ik zal
je helpen God, dat je het niet
in mij begeeft…
…Alleen dit ene wordt mij steeds
duidelijker: dat Jij ons niet
kunt helpen, maar dat wij Jou
moeten helpen en door dat
laatste helpen wij ons zelf …
Ja, mijn God, aan de
omstandigheden schijn Jij niet
al te veel kunnen doen, ze horen
nu eenmaal bij dit leven……
Ik roep je er ook niet voor ter
verantwoording; Jij mag daar
later ons voor ter
verantwoording roepen….
Haast met iedere hartslag wordt
het me duidelijker dat Jij ons
niet kunt helpen, maar dat wij
Jou moeten helpen en dat we de
woning in ons, waar Jij huist -
onze 'goddelijke hangplek', WB -
tot het laatste toe moeten
verdedigen…
Diep in mij zelf zit een bron,
maar daar ligt veel gruis
bovenop dat ik er eerst af moet
halen….”
Onder welke voorwaarde kom ik bij de Bron van mijn leven?
Dit
vraagt de rijke jongeling aan
Jezus. Als je dat mij nu zou
vragen, dan zou ik eerst
beginnen met een grote
schoonmaak als voorwaarde die
vooraf gaat aan mijn antwoord.
Dit is het eerste wat we kunnen
leren van de Moderne Devoten en
van de Karmelbeweging.
- Haal eerst al je elektronische spullen en sociale media met alle apps van je ledematen en maak eerst je zintuigen geestelijk schoon.
- Graaf eerst die put in jezelf op, totdat je bij de Bron van God komt in je zelf.
- Kijk thuis eerst minder naar het beeldscherm en kijk slechts een maal per dag rond 1600 uur naar je elektronische post.
- Trek je regelmatig en op tijd terug uit het alledaagse leven en neem dan afstand.
- Maak gebruik van alledaagse rituelen zoals de kloosterdagorde ons leert. Bid s’ morgens en s’ avonds even; wees dan regelmatig tot tien minuten stil om diep bij jezelf - bij God in jezelf - te komen. Je moet je tijd goed indelen en je daar strikt aan houden.
- Wees er op alert dat je telkens moet kiezen.
- Train jezelf om in het verborgene te wachten.
- Verzoen je met je eigen tekorten en pijn.
- Kies vaker voor een leven dat zogenaamd 'geen nut heeft'.
- Word je tenslotte bewust van je verlangen naar God - en ontdek dan dat Hij er is.
- Kortom, zet je ziel op “vrijgeven”, zoals je mobieltje.
- Zie ook de boeken van Leo Fijen van KRO/RKK.
- Probeer zo 'thuis te komen' op de plaats waar je woont en de tijd waarin je leeft, zodat je ziel tot rust komt en je thuis kunt zijn bij jezelf.
- Blijf buiten lijfelijk verbonden met de aarde door een of andere dagelijkse of wekelijkse activiteit zoals trimmen of sporten. Verzoen je zo met onze aarde waaruit je voortkomt en waarin je na je pelgrimstocht weer in wordt opgenomen.
- Voeg je in het ritme van de seizoenen en van dag en nacht.
- Maak voortdurend werk van onthaasting van binnen uit en zo naar buiten toe; blijf zo in balans met alles en iedereen in je directe omgeving, iets dat de Moderne Devotie ook nastreeft.
- Verzoen je met je onvolmaaktheid; accepteer dat je mag leven van de barmhartigheid en liefde van anderen.
- Probeer vorm te geven aan je eigen behoefte aan relatie, wonen, intimiteit, seksualiteit en affectiviteit als taal van de liefde.
Voel je
van God uit op je eigen manier
een uniek mens net als Jezus.
Pas als je alleen kunt zijn, dan
kun je ook samen zijn met iemand
en echte liefde geven. Je wordt
geroepen tot heiligheid, maar
het kwaad zit potentieel ook in
je zelf. Durf de zwakheid van
jezelf te aanvaarden en de ander
werkelijk te laten zijn zoals
die is.
Juist in stilte ligt je kracht
en kun je komen tot
gerechtigheid, zegt ook de
Karmelbeweging. Die stilte kent
vele vormen: zo is er de stilte
- in de nacht,
- in de regelmaat,
- in de afwisseling, los van en nabij de aarde,
- in de wandeling door de tuin,
- in het rustig steeds herhalen van een psalm, het Onze Vader of Wees Gegroet, en ten slotte
- in het wachtend verlangen tegen beter weten in en
- in de afzondering.
Kortom,
ga voortdurend en op tijd de weg
van je hoofd naar je hart.
Voor contact, verdere
inlichtingen en aanmelding voor
het een of ander:
w.boerkamp@kpnmail.nl
of
www.karmel.nl.
Wil Boerkamp.