JUBILEJNO SVETO LETO 2000 - KAZALO

klik op afbeelding om te vergroten

DE OPKOMST VAN DE “PROFESSIONELE” LEEK
IN KERK EN WERELD IN 50 JAAR NA HET CONCILIE


 

De democratisering van de H.Geest in de harten van alle mensen sinds Pinksteren.
Na zijn gewelddadige dood verschijnt Jezus op Paasavond als de Verrezen Gekruisigde te midden van zijn leerlingen, die in grote crisis zijn en zegt tegen hen: “Vrede zij u, zoals de Vader Mij gezonden heeft zo zend ik jullie”. Hij blaast hen nieuw leven in en zegt: ”Ontvang de Heilige Geest, als je iemand zonden vergeeft, dan zijn ze vergeven en als je ze niet vergeeft, zijn ze niet vergeven”.(Joh.20,19-23) Dat is het begin van evangelisatie en ook het begin van elke ‘nieuwe’ evangelisatie van elke gewone gelovige naar elkaar en naar God toe.
“Jullie zullen van Mij getuigen in Jeruzalem, in heel Judea en Samaria, ja tot het uiteinde van de wereld”, zegt Jezus op een andere plaats.”Trek er op uit en maak alle volkeren tot mijn leerlingen en doopt hen in de Naam van Vader, de Zoon en de H.Geest.”. Dat is zo’n beetje het “missie-statement” van de kerk.
Vanouds hebben de religieuze orden en congregaties een grote rol gespeeld in die missie en zending van de kerk. Enkele wat dat betreft tellen we maar liefst 232 verschillende missieorden in de R.K.Kerk.

De opkomst van nieuwe lekenbewegingen vanaf het Concilie.
Naast die ‘stormtroepen’ van religieuzen en kloosterlingen voor de missie verschenen er van lieverlede ook “Nieuwe bewegingen van Leken”. Vanaf het Tweede Vaticaans Concilie moesten de leken ook meer inbreng hebben in kerk en wereld. Vele gewone gelovigen traden vanaf die tijd toe tot de meest verschillende “Nieuwe bewegingen van leken”. Er is ondertussen een grote verscheidenheid aan lekenbewegingen gegroeid. Momenteel telt men in Rome Officieel meer dan 123 lekeninstellingen van verschillende soorten. Zij zijn tegelijk de grootste en belangrijkste vrucht van het Concilie. Daarom zijn ze ook bij de kerkleiding ook zo populair. Met Pinksteren in dit Jaar van geloven 2013 komen ze weer samen in Rome.

De eigen plaats van de lekenbewegingen in een lokale kerk van de parochie.
De doorsnee pastoor en parochie kan daar vaak minder goed mee overweg. Dat komt omdat de lekenbewegingen vaak hun eigen plan trekken en zich soms weinig aantrekken van wat er nog meer in de officiële parochie gebeurt. Ze bieden hun eigen volgelingen vaak een eigen weg aan om tot geloven te komen en na verloop van tijd moet dat leiden tot een werkelijk innerlijk gevoeld geloof. De parochies daarentegen hebben moeite te overleven en staan op sommige plaatsen op hun laatste benen. In elk geval spreken ze nauwelijks meer tot de verbeelding van jongeren. Bovendien zijn deze jongeren al lang de digitale snelweg opgegaan en leven ze al twee generaties in een heel andere wereld.In veel landen in West Europa is de parochie nog slechts een verzamelplaats van gepensioneerden. Bovendien groeit de pelgrimstocht naar heiligdommen van zowel jongeren als ouderen.

Jongeren aanspreken als “Leerling en Pelgrim” in het land van geloven.
Dat lekenbewegingen en pelgrimstochten naar heiligdommen tegelijk in opkomst zijn is geen toeval. Er bestaat een sterke link tussen beide. Uit missionair oogpunt zijn dergelijke heilige plaatsen interessant en zeer geschikt om te evangeliseren. Dit in tegenstelling tot de parochie, die vaak meer naar binnen is gericht en minder toegankelijk is voor buitenstaanders. Op heiligdommen komen ook veel toeristen en nieuwsgierigen af. Zo kunnen buitenstaanders ook in kennis worden gesteld van het Christendom. Juist op deze “geprivilegieerde plek van evangelisatie”(JP-II) kunnen jongeren als ‘pelgrim en leerling’ worden benaderd. Taize is daarvan een sprekend voorbeeld. Steeds meer parochies organiseren daarom in toenemende mate zelf ook reizen naar pelgrimsoorden. Het versterkt het geloof en de gemeen-
schapszin en het heeft aantrekkingskracht op buitenstaanders. Ook gezamenlijke reizen naar bij voorbeeld de Wereldjongerendagen van de paus vormen in vele gevallen een impuls voor de kerken. Keulen in 2005 met paus Benedictus XVI was een sprekend voorbeeld dichtbij.

Einde tweestrijd in opvatting over wat “de missie van de kerk” is?
Momenteel komt de Katholieke Kerk weer terug op haar oorspronkelijke missieboodschap.
Lange tijd was missie een middel geworden om gerechtigheid in de wereld te brengen. Dit idee schoot wortel na het Tweede Vaticaans Concilie. Er is nog steeds een minderheid van paters over die vanuit de zestiger jaren met hun flowerpower nog dicht bij het pacifisme staan. Later werden ze aangestoken door de Bevrijdingstheologie en tegenwoordig leunen ze aan tegen de anti-globaliserings-beweging.
Daartegenover staan de “Nieuwe Bewegingen van Leken” , die momenteel op de eerste plaats aan evangelisatie willen doen en dat beschouwen als hun belangrijkste activiteit en ‘mission-statement’. Dit nog afgezien van de manier waarop te evangeliseren valt, met name tegenover andere godsdiensten, zoals de gewelddadige Islam bij voorbeeld. De nieuwe bewegingen sinds het Concilie trekken zich niets meer aan van die tweestrijd en hun drift tot evangeliseren is bij de meeste bewegingen meestal groot. (vgl. Benedictus XVI en de toekomst van de Rooms Katholieke Kerk (www.spectrum.nl)

Christen worden en zijn in deze concrete wereld met haar geschiedenis.
Vanouds is er bij vele oudere leken een tegenstrijdigheid te constateren tussen s’zondags naar de kerk gaan en je geloof belijden en het praktiseren van het christendom in het concrete dagelijks leven. Dat is een ernstige dwaling van onze tijd. Tegen deze ergernis gingen in het Oude Testament de profeten al te keer en veel meer nog Jezus in het Nieuwe testament.

“De kerk kent echter een dimensie die authentiek werelds is. De realisering van deze wereldlijke dimensie is op zich eigen aan alle gedoopten en zij geschiedt voor elke gelovige leek op een eigen wijze. Het Concilie heeft het een “seculiere karaktertrek”genoemd. De leken-gelovigen leven in de wereld, met name in alle mogelijke wereldlijke beroepen en werken, in de gewone levensomstandigheden van gezin en maatschappij. Hun bestaan zelf is daarvan als het ware doorweven.” (Lumen Gentium, =Licht van de wereld, nr.32)

“Zo werkt de gelovige leek mee aan de verwezenlijking van de algehele zending van de kerk.
Deze missie is niet alleen om de mensen de boodschap van Christus en zijn genade te brengen, maar ook om de tijdelijke orde van deze wereld met evangelische gezindheid te bezielen en aan haar vooruitgang mee te werken.
(Vgl. het decreet over het lekenapostolaat nr. 5)

De roeping en zending van de gewone leken-gelovige in kerk en wereld
Zie daar de lekengelovige, uitgezonden tot aan de grenzen van plaats en tijd in de geschiedenis:
Het gezin, de cultuur, de wereld van de arbeid, de economische goederen, de politiek, de wetenschap, de techniek, de sociale communicatie,
de grote problemen van het leven, van de vrede, van de beroepsethiek, van de rechten van de menselijke persoon, van de opvoeding en van de godsdienstvrijheid.

Daarbij gaat het om de christelijke rol van de gewone gelovige leek in de wereld, waarin je vergezeld en ondersteund wordt door andere gelovigen, die herders en kloosterlingen zijn, met andere taken in de gemeenschappelijke zending.
( Vgl. Gaudium et Spes, vreugde en hoop I.IV. nr.43)
Altijd in relatie met anderen en met eigensoortige relaties van hen zelf worden leken als vanzelf ingewijden, ook wat betreft hun eigen levensvormen. Zo zijn er vele vormen van lekenspiritualiteit en is niemand eenvoudig of slechts een “leek”, maar een eigensoortige ingewijde. Via allerlei lekenbewegingen wordt men gaandeweg Christen en is men op weg kerk en wereld voor te bereiden op het komen van het Rijk van God. (p.Benedictus XVI)

Verwacht daarbij niet dat de ambtenaren in de kerk zo deskundig zijn, dat zij bij allerlei problemen altijd een oplossing voor de hand hebben. (GS I.IV.nr.43).
Met hun actieve rol in de kerk moeten de leken niet alleen de wereld van een Christelijke Geest doordringen, maar zij zijn ook geroepen om juist midden in de samenleving voor allen te getuigen van Christus. (GS I.IV.nr.43)

Er is in de kerk verscheidenheid van bediening, maar eenheid van zending. Allen zijn echter geroepen tot eenzelfde heiligheid en gemeenschap van/met God en medemensen. Leken zijn in het algemeen en op hun eigen manier priester, koning en profeet in deze wereld. In een eigensoortige navolging van Christus geven zij als een zuurdesem een beeld van de drievoudige taak van de kerk als verkondiging, heiliging en herderlijke zorg in de wereld.
Dit gebeurt in de geest van het Evangelie en met name van de Leefregel/vorm van de Eerste Christenen in de Bergrede, inclusief de Acht Zaligsprekingen.( Mt. Hst.5-7)

De leken-spiritualiteit moet een eigen karakter krijgen naargelang de levensomstandigheden
van ieder: vanuit huwelijks- en gezinsleden, celibaat of weduwstaat, vanuit ziekte, beroep en sociale activiteit. Laten zij volhardend de gaven en kwaliteiten cultiveren die aan hun levensomstandigheden beantwoorden en laten zij de gave van de Heilige Geest gebruiken die zij persoonlijk hebben ontvangen. (Lekenapostolaat nr.1.4)

Bijzondere achting en vermelding verdienen leken, hetzij ongehuwd hetzij gehuwd, die zich voorgoed of tijdelijk met hun beroepsdeskundigheid in dienst stellen van leken-instituten en hun werkzaamheid. Ook is het een reden tot vreugde, dat steeds meer leken persoonlijke diensten aanbieden aan apostolische organisaties en projecten. (Lekenapostolaat IV.22)

Leken in beweging: ze zijn ondertussen ingewijden geworden.
Wereldwijd voelen leken zich steeds meer geboeid door het Geheim van God, dat werkzaam is in deze wereld, met name in de Tekenen van de tijd. Vooral jongeren zijn daar erg gevoelig voor en leren ons dat met name. Ze zoeken het niet zozeer meer in het oppervlakkig lid zijn van een officiële instelling van een kerk of parochie en ook niet zo zeer in een leer met dogma’s en zekerheden. Ze zoeken hun heil tegenwoordig veel meer in het Geheim en Mysterie van het leven en in de mystieke inwijding, die een klooster of Lekenbeweging hen kan bieden, zoals die van de Karmel. Ben je geboeid door dat Geheim, dat zich in de schepping en in ieder mens openbaart? Voel jij, die dit leest, je geroepen om te zoeken naar sporen van dat Geheim? De orde van Titus Brandsma O.Carm. jaar kan je daarbij helpen.

Karmelbeweging als leefvorm voor jonge christenen
De nieuwe Karmelbeweging van 1994 in Nederland kan je een basis-spiritualiteit geven voor heel je verdere leven. Het is een van de oudste leken-spiritualiteiten in de kerk. Al meer dan 100 mensen zijn je daarin voorgegaan.Het gaat daarbij meer om een leefwijze dan om een leer. De Karmelbeweging geeft je een leefmodel dat je kan helpen om Jezus te kunnen volgen op jou eigen manier, wel of niet getrouwd of hoe dan ook. Ga op pelgrimstocht naar de verborgen Bron in jezelf, die wij allen God noemen (www.karmelbeweging.nl)